تجهیزات ایمنی حریق را چگونه به بهترین شکل انتخاب کنیم؟

ایمنی در برابر آتش یک جنبه ضروری از امنیت شغلی، مسکونی و عمومی است. انتخاب تجهیزات ایمنی حریق مناسب می تواند به معنای تفاوت بین مدیریت موثر یک اضطرار آتش سوزی و مواجهه با پیامدهای فاجعه بار باشد. این مقاله به بررسی فاکتورهای کلیدی پرداخته است که باید هنگام انتخاب تجهیزات ایمنی آتش سوزی برای محیط های صنعتی، تجاری و مسکونی در نظر گرفته شوند.

انتخاب بهترین تجهیزات ایمنی حریق

تجهیزات ایمنی حریق برای ایمن نگه داشتن افراد و اموال، برای اجتناب از آتش سوزی و خاموش کردن آتش در هنگام وقوع بسیار مهم است. تجهیزات ایمنی آتش نشانی طیف وسیعی از ابزارها و وسایل طراحی شده برای پیشگیری، تشخیص و مبارزه با آتش سوزی را در بر می گیرد که عبارتند از:

• سیستم های تشخیص و هشدار
• تجهیزات و سیستم های اطفاء حریق
• ابزار تخلیه
• تجهیزات حفاظت فردی (PPE)

در ادامه هر کدام از موارد فوق بررسی شده اند:

• سیستم های تشخیص و هشدار: تشخیص زود هنگام، کلید جلوگیری از گسترش آتش سوزی است. سیستم های تشخیص و هشدار متداول عبارتند از:

• دتکتورهای دود: دتکتورهای دود می توانند وجود ذرات دود را در هوا تشخیص دهند و زنگ خطر را برای هشدار به ساکنان از آتش سوزی احتمالی ایجاد کنند.
• دتکتورهای حرارتی: دتکتورهای حرارتی برای تشخیص افزایش سریع دما طراحی شده اند و برای مناطقی که دتکتورهای دود ممکن است آلارم کاذب ایجاد کنند، مناسب هستند.
• دتکتورهای گاز: این دتکتورها جهت هشدار در مورد تجمع غیرعادی گازهای مختلف در محیط، طراحی شده اند.
• دتکتورهای ترکیبی: این دتکتورها با داشتن چند سنسور مختلف، سرعت و دقت مطلوبی را جهت تشخیص دارا هستند.

عملکرد تجهیزات اعلام حریق، افراد را از خطرات احتمالی آتش سوزی آگاه می کند و امکان تخلیه و واکنش سریع فراهم می شود.

۱. تجهیزات اطفاء حریق

• کپسول های آتش نشانی: اولین خط دفاعی در برابر آتش سوزی های کوچک هستند. آن ها انواع مختلفی دارند که هر کدام برای مبارزه با کلاس های خاصی از آتش سوزی طراحی شده اند. انتخاب کپسول آتش نشانی مناسب به خطرات احتمالی آتش سوزی در محیط بستگی دارد. اغلب توصیه می شود که چندین نوع کپسول برای پوشش سناریوهای مختلف وجود داشته باشد.
• توپ آتش نشانی: توپ آتش نشانی با یک ماده اطفاء حریق پر شده و مجهز به مکانیزم تحریک کننده ای است که به گرما پاسخ می دهد. هنگامی که در آتش پرتاب می شود، در عرض چند ثانیه به طور خودکار فعال می شود.
• شیلنگ های آتش نشانی: شیلنگ آتش نشانی، شیلنگی پرفشار حاوی آب یا سایر مواد بازدارنده آتش (مانند فوم) است که برای خاموش کردن آتش استفاده می شود. درون ساختمان، می تواند به طور دائمی به سیستم لوله کشی ساختمان وصل شود و در خارج از ساختمان، به یک موتور آتش نشانی، شیر آتش نشانی یا یک پمپ آتش نشانی قابل حمل متصل می شود.
• پتوهای آتش نشانی: وجود پتوهای آتش نشانی در محل هایی مانند آشپزخانه ها ضروری است. آن ها به ویژه برای آتش سوزی مایعات یا لباس موثر هستند. پتوی آتش نشانی باید در جایی قرار گیرد که در مواقع اضطراری به راحتی بتوان به آن دسترسی داشت.

تجهیزات اطفاء حریق	اطفاء حریق دستی	کپسول های آتش نشانی	حاوی آب
			حاوی گاز
			پودری
			کپسول فوم
		توپ آتش نشانی
		شیلنگ های آتش نشانی
		پتوهای آتش نشانی
	اطفاء حریق اتوماتیک	اسپرینکلر
		سرکوب گاز
		سرکوب کف

۲. سیستم های اطفاء حریق اتوماتیک

سیستم هایی هستند که برای سرکوب یا خاموش کردن آتش بدون دخالت انسان طراحی شده اند. برای فضاهای بزرگتر یا مناطق با خطر آتش سوزی بالا، سیستم های اطفاء حریق خودکار بسیار مهم هستند. این سیستم‌ها معمولاً در مناطقی نصب می‌شوند که احتمال وقوع آتش‌سوزی بیشتر است یا دارایی‌های ارزشمند نیاز به حفاظت دارند.

• سیستمهای اسپرینکلر: اسپرینکلر رایج ترین نوع سیستم اطفاء حریق و مناسب برای ساختمان های بزرگ می باشند. آن ها از شبکه ای از لوله ها با سرهای آبپاش تشکیل شده اند که هنگام تشخیص گرما به صورت خودکار فعال می شوند و آب را آزاد می کنند. این تجهیزات ایمنی حریق، در کنترل و اطفاء آتش در مراحل اولیه موثر هستند.
• مکانیزم سرکوب گاز: از گازهای بی اثر یا عوامل شیمیایی برای سرکوب آتش با کاهش غلظت اکسیژن یا مهار واکنش شیمیایی استفاده می کنند. این سیستم ها معمولاً در مناطقی استفاده می شوند که آب ممکن است باعث آسیب شود، مانند مراکز داده یا موزه ها.
• سیستمهای سرکوب کف: این سیستم ها از فوم برای سرکوب آتش با خفه کردن شعله ها و خنک کردن سطح سوخت استفاده می کنند. آن ها معمولاً در مناطقی با مایعات قابل اشتعال مانند مناطق ذخیره سازی سوخت یا کارخانه های فرآوری شیمیایی استفاده می شوند.

۳. ابزار تخلیه

ابزار تخلیه در صورت وقوع آتش سوزی، تخلیه ایمن از اهمیت بالایی برخوردار است. ابزارهای ضروری تخلیه عبارتند از:

• چراغ خروجی اضطراری: چراغ خروج اضطراری تضمین می کند که راه های فرار حتی در شرایط دود آلود یا قطع برق قابل مشاهده هستند.
• نردبان های فرار آتش نشانی: نردبان های فرار از آتش بخشی ضروری از آمادگی برای آتش سوزی هستند و یک خروجی جایگزین امن را برای طبقات بالایی ساختمان فراهم می کنند.
• تبر آتش برای شکستن موانع: تبر آتش نشانی در سناریوهای مختلف آتش نشانی و نجات، از شکستن درها و پنجره ها تا بریدن آوار استفاده می شود.
• طرح های تخلیه و علائم: علائم تخلیه، اطلاعاتی را در مورد آنچه که باید اتفاق بیفتد و جایی که افراد می توانند در مواقع اضطراری تجمع یابند را ارائه می دهد.

۴. تجهیزات حفاظت فردی (PPE)

برای کسانی که ممکن است نیاز به حرکت در میان آتش سوزی یا مبارزه با آن داشته باشند، تجهیزات حفاظت فردی بسیار ضروری است:

• لباس های مقاوم در برابر آتش: لباس های ضد حریق برای محافظت از بدن در برابر گرما و شعله های آتش در نظر گرفته شده است. انواع مختلف لباس‌های مقاوم در برابر آتش دارای ویژگی‌های خاصی هستند که متناسب با خطراتی است که اپراتور ممکن است با آن مواجه شود.
• کفش ایمنی برای محافظت در برابر آتش: کفش های آتش نشانی دو لایه زیره دارند و از چرم خاصی ساخته شده اند که حرارت را به داخل منتقل نمی کنند. کفش های نسوز در برابر حلال های نفتی و روغنی بسیار مقاوم بوده و عایق حرارتی هستند.
• دستگاه تنفس و ماسک صورت: دستگاه تنفس یک ابزار کلیدی از تجهیزات برای آتش نشانان است. قرار گرفتن در یک فضای بسته و عدم اکسیژن کافی برای تنفس، دلایلی برای ضرورت استفاده از ماسک تنفسی هستند.
• دستکش های مقاوم در برابر حرارت: این دستکش ها از الیافی مانند آرامید که به طور طبیعی در برابر حرارت مقاوم است ساخته می شوند یا اینکه دارای محافظ حرارتی برای جلوگیری از نزدیک شدن دمای بالا به پوست هستند. بدین ترتیب از دست ها در برابر دمای بالا محافظت می شود.

راهنمای خرید تجهیزات ایمنی حریق

قبل از انتخاب تجهیزات حریق، مهم است که خطرات آتش سوزی و نیازهای ساختمان ارزیابی شوند. برای  ارزیابی، عوامل زیر در نظر گرفته می شوند:

• نوع تاسیسات: فضاهای مسکونی، تجاری، صنعتی یا عمومی دارای الزامات ایمنی آتش نشانی متفاوتی هستند.
• خطرات احتمالی آتش سوزی: ارزیابی کاملی از محیط برای شناسایی خطرات احتمالی آتش سوزی انجام شود. ممکن است مواد قابل اشتعال، تجهیزات الکتریکی، مناطق پخت و پز، سیستم های گرمایشی یا هر عامل دیگری وجود داشته باشد که می تواند خطر آتش سوزی را افزایش دهد.
• اندازه و چیدمان ساختمان: بر اساس اندازه، چیدمان ساختمان و خطرات آتش سوزی شناسایی شده، تعداد، نوع و محل قرارگیری تجهیزات ایمنی آتش نشانی تعیین می شود. ساختمان‌های بزرگ‌تر ممکن است به سیستم اعلام و اطفاء حریق گسترده تری نیاز داشته باشند یعنی کپسول‌های آتش‌نشانی، دتکتورهای دود و اعلام حریق متعدد برای اطمینان از پوشش کافی لازم باشد.
• اشغال: تعداد افراد حاضر معمولاً بر برنامه ریزی تخلیه و نیازهای تجهیزات تأثیر می گذارد.
• مقررات محلی: از رعایت قوانین و مقررات ایمنی آتش سوزی در منطقه اطمینان حاصل شود.
• ملاحظات بودجه و هزینه: هنگام انتخاب تجهیزات ایمنی آتش نشانی، بودجه در نظر گرفته شود. سرمایه گذاری بر روی تجهیزات با کیفیت مهم است، همچنین لازم است تعادلی بین هزینه و کیفیت برقرار شود. قیمت های تامین کنندگان مختلف مقایسه و هزینه های بلندمدت مانند نگهداری و سرویس لحاظ شوند. بنابراین باید راهکارهای مقرون به صرفه ای را پیدا کرد که نیازها را بدون به خطر انداختن ایمنی برآورده می کند.
• کیفیت و قابلیت اطمینان تجهیزات: انتخاب تجهیزات ایمنی آتش سوزی با کیفیت و قابلیت اعتماد بسیار مهم است. باید به دنبال محصولاتی بود که استانداردها و گواهینامه های شناخته شده را رعایت می کنند. درباره برندهای مختلف تحقیقات لازم انجام شود تا اطمینان از انتخاب تجهیزات معتبر حاصل گردد.

جمع بندی

ایمنی حریق ساختمان در برابر آتش فقط یک الزام قانونی نیست بلکه یک سرمایه گذاری حیاتی در حفاظت از جان و مال است. با درک انواع مختلف تجهیزات ایمنی حریق موجود و انتخاب ابزار مناسب برای نیازهای خاص، می‌توان خطر حوادث مربوط به آتش‌سوزی را به میزان قابل توجهی کاهش داد و در صورت وقوع آتش‌سوزی از واکنش سریع و مؤثر مطمئن بود.