سیستم اعلام حریق یکی از حیاتیترین اجزای ایمنی در ساختمانهاست که وظیفه دارد در کوتاهترین زمان ممکن وقوع حریق را شناسایی کرده و ساکنان را از خطر آگاه سازد. با این حال، حتی بهترین سیستمهای حریق نیز در صورت عدم بررسی و نگهداری منظم ممکن است در لحظهی بحرانی عملکرد مطلوبی نداشته باشند. انجام آزمونهای دورهای و سریع میتواند به سادگی اطمینان دهد که
تجهیزات اعلام حریق در وضعیت آماده باش قرار دارند و هرگونه نقص احتمالی پیش از وقوع حادثه شناسایی و برطرف میشود. در این مقاله، با پنج تست سریع، ساده و مؤثر برای تشخیص عملکرد صحیح سیستم اعلام حریق آشنا میشوید که به شما کمک میکند از صحت عملکرد سیستم اعلام حریق خود اطمینان حاصل کنید و خطرات احتمالی ناشی از خرابی یا غیرفعال بودن تجهیزات را کاهش دهید.
چرا باید سیستم اعلام حریق را بهطور منظم آزمایش کنیم؟
سیستمهای اعلام حریق در صورت بیتوجهی به تستهای دورهای، ممکن است در زمان حادثه به درستی عمل نکنند. آزمونهای منظم نه تنها از خرابی زود هنگام تجهیزات جلوگیری میکند، بلکه باعث افزایش اعتماد کاربران و ساکنان به سیستم ایمنی میشود.
۵ تست سریع برای بررسی سلامت سیستم اعلام حریق
با انجام 5 آزمون سریع و کاربردی که در ادامه آمده است، می توانیم از سلامت عملکرد اجزای اصلی سیستم اعلام حریق مطمئن باشیم.
۱. آزمون ایستگاههای اعلام دستی
در این تست، کلیدهای دستی اعلام خطر که معمولاً در مسیر خروج نصب شدهاند، فعال میشوند تا از عملکرد صحیح آنها و ارسال سیگنال به مرکز کنترل اطمینان حاصل شود. این آزمون به
روش زیر انجام می شود:
- استفاده از کلید مخصوص یا ابزار شیشهای تست برای فعالسازی دستی
- اطمینان از شناسایی آلارم توسط پنل و نمایش محل دقیق ایستگاه
- ریست کردن سیستم پس از پایان تست و وضعیت را به حالت عادی برگرداندن
۲. تست عملکرد آژیرها و فلاشرها
در این مرحله، آژیرها و فلاشرهای هشدار فعال میشوند تا بررسی شود که صدای هشدار در تمام نقاط ساختمان شنیده و نور فلاشرها دیده میشود. روش انجام این آزمون به ترتیب زیر است:
- دادن دستور فعال سازی آژیر از طریق کنترل پنل یا نرمافزار سیستم
- بررسی اینکه همهی آژیرها، فلاشرها و آژیر فلاشرها در تمام نقاط ساختمان دیده و شنیده می شوند.
- صدای هشدار باید یکنواخت و بدون قطعی باشد.
۳. آزمون دتکتورهای دود و حرارت
با استفاده از اسپری تست دود یا دستگاههای مخصوص، عملکرد حسگرهای دود و حرارت بررسی میشود تا از دقت و حساسیت آنها اطمینان حاصل گردد. روش انجام:
- استفاده از اسپری مخصوص تست دود یا گرما
- بررسی اینکه بعد از فعال شدن دتکتور، آلارم در پنل کنترل ثبت می شود.
- ریست سیستم پس از تست
۴. بررسی ارتباط با پنل کنترل مرکزی
در این تست، صحت ارسال سیگنالها از سنسورها و دکمهها به
پنل اعلام حریق بررسی میشود. هرگونه خطا در نمایش، آلارم یا ذخیره رخداد باید شناسایی و رفع شود. روش انجام آزمون:
- بررسی عملکرد صحیح نمایشگر خطا (Fault) و آلارمها
- مشاهده واکنش کنترل پنل با شبیهسازی آتش (از طریق دتکتور یا کلید تست دستی)
- تغییر چراغها و نشانگرهای LED متناسب با وضعیت (Alarm، Fault،Normal )
۵. تست منبع تغذیه و باتری پشتیبان
قطع موقت برق و بررسی عملکرد سیستم با باتری پشتیبان نشان میدهد که در شرایط اضطراری نیز سیستم بدون وقفه کار میکند. روش انجام آزمون به شرح زیر است:
- قطع برق اصلی به صورت موقت و استفاده سیستم از باتری
- بررسی اینکه آیا سیستم بدون اختلال به کار ادامه می دهد؟
- اندازه گیری ولتاژ باتریها با ولتمتر (معمولاً 12 یا 24 ولت بسته به مدل)
تست هفتگی اعلام حریق
در
تست هفتگی اعلام حریق، بهصورت خلاصه و سریع، اجزای اصلی مانند یک یا چند دتکتور، شستی اعلام حریق و آژیر صوتی بررسی میشوند تا واکنش سیستم و نمایش خطاها در پنل کنترل ارزیابی گردد. هدف از انجام تست سریع، اطمینان از عملکرد فوری سیستم بین دورههای سرویس کامل و حفظ ایمنی ساختمان است. این تست معمولاً در مدت زمان کوتاهی انجام میشود، اما نقش مهمی در شناسایی زودهنگام مشکلات احتمالی و افزایش قابلیت اطمینان سیستم دارد.
اصول انجام آزمونهای دورهای و اقدامات پس از آن
بهمنظور کاهش مزاحمت برای افراد حاضر در ساختمان، توصیه میشود تستها در ساعتی انجام شوند که کمترین میزان اختلال برای کارکنان و ساکنان ایجاد گردد.
پس از انجام تستهای سریع سیستم اعلام حریق، ضروری است تمامی نتایج بهصورت دقیق ثبت و مستندسازی شوند تا امکان ارزیابی عملکرد اجزای مختلف سیستم فراهم آید. همچنین، در صورت مشاهده هرگونه نقص، خرابی یا خطای عملکردی، اقدامات اصلاحی لازم باید در کوتاهترین زمان ممکن صورت پذیرد.
خطاهای رایج هنگام تست سریع سیستم اعلام حریق
در فرآیند انجام تستهای سریع سیستم اعلام حریق، رعایت دقت و نظم در اجرای مراحل اهمیت زیادی دارد. با این حال، برخی خطاهای متداول ممکن است موجب کاهش دقت نتایج یا ایجاد اختلال در عملکرد سیستم شوند. از جمله این خطاها میتوان به
عدم اطلاع رسانی به کارکنان یا ساکنان پیش از آغاز تست اشاره کرد که میتواند باعث نگرانی، واکنش نادرست یا ایجاد وقفه در فعالیتهای روزمره شود.
همچنین
ریست نکردن سیستم پس از پایان آزمایش ممکن است موجب باقی ماندن هشدارهای کاذب یا عملکرد نادرست سیستم در دفعات بعدی گردد.
نادیده گرفتن برخی نواحی ساختمان در زمان تست نیز از دیگر اشتباهات رایج است که میتواند موجب عدم شناسایی به موقع نقصهای موجود در اجزای مختلف سیستم شود. برای جلوگیری از بروز این خطاها، توصیه میشود پیش از آغاز تست،
چکلیستی از مراحل اجرا و بررسی تهیه و تمامی مراحل مطابق دستورالعملهای فنی بهصورت کامل و مستند انجام شود.
زمانبندی انجام تستهای سریع سیستم اعلام حریق
اجرای یک برنامهی منظم و
نظارت بر سیستم اعلام حریق، تضمین میکند که سیستم همیشه در حالت آماده باش باقی می ماند.
- تست دکمههای اعلام حریق: به صورت هفتهای یا ماهانه
- تست دتکتورهای دود و حرارت: هر سه تا شش ماه یک بار
- بررسی باتری و منبع تغذیه: ماهانه
علاوه بر انجام آزمونهای فوق، توصیه میشود سیستم بهصورت سالانه توسط متخصص بهطور کامل مورد بازبینی قرار گیرد.
جمعبندی
حفاظت از جان و مال در برابر آتشسوزی تنها با نصب سیستم اعلام حریق محقق نمیشود؛ بلکه
تست و نگهداری منظم، کلید عملکرد صحیح آن است. با انجام این پنج آزمون سریع و توجه به تمام نکاتی که در این مقاله آمده است، میتوانید عملکرد صحیح سیستم اعلام حریق را تشخیص دهید.
